Home Theater Center
مرکز بررسی سیستم های صوتی و تصویری
کمپانی M&K Sound که حرفه ای ترین و معتبر ترین سازنده ی بلندگوهای استودیویی میکس صدای سینمایی است, سه مدل ساب ووفر رفرنس سری X را در سایزهای 10, 12 و 15 اینچی را به تازگی معرفی کرده است. M&K در ساخت بلندگوهای استودیویی و به ویژه بلندگوهای رفرنس میکس صدای فیلم نمیشه گفت از بهترین هاست, بلکه با تفاوت بهترین و به معنای واقعی حرفه ای ترین برند در این زمینه است.
ساب ووفر X15 M&K اولین بلندگوی تجاری در دنیاست که گواهی نامه ی THX Dominus را دریافت کرده است. Dominus در زبان لاتین به معنی خداست, و تا قبل از سری X از محصولات تجاری M&K فقط در تولیدات سفارشی و برای کمپانی های عظیم فیلم سازی مثل پارامونت , یونیورسال و... ساخته میشد. در استودیوی شماره یک Technicolor چهار عدد ساب X15 پشت کنسول میکس, دو عدد پشت سالن و دو عدد بروی سقف استفاده شده است.
استودیوی "Technicolor" یکی از بخش های پس از تولید کمپانی پارامونت که وظیفه ی ضبط ,میکس و تنظیم تصویر تولیدات این کمپانی را بر عهده دارد و از عظیم ترین مراکز میکس صدا و اصلاح رنگ در دنیاست که در استودیویی شماره ی یک خود از بلندگوهای M&K استفاده می کند. آدم های بزرگی مثل Greg P. Russell , Anna Behlmer و Jeffrey J. Haboush پشت این کنسول نشسته اند... شگفت انگیزه!
"جفری جِی. حبوش" یکی از متخصص ترین ها در میکس صدای IMAX هست و چهار بار نامزد اسکار شده و از افراد تاثیرگذار در پیشرفت صدای سینمایی مدرن امروزی بحساب میاد.
فیلم های مهمی در تاریخ هالیوود مثل سه گانه اربای حلقه ها, کینگ کونک پیترن جکسون, سه گانه دزدان دریایی کارائیب, پرل هاربر, سه گانه دوم جنگ ستارگان, سقوط شاهین سیاه و بسیاری عنوان های دیگر که همگی این فیلم ها در بخش صدا نامزد و یا برنده اسکار شدن, با اسپیکرهای M&K صداگذاری شده اند.
من تجربه ی شنیدن صدای ساب ووفر های M&K سری THX Ultra 2 که یک نسل قبل از سری Dominus هستند را در مرکز آموزش THX در آلمان و همچنین در مرکز دالبی در انگلستان دارم, و به جرات میگم در سالهای که در THX و دالبی آموزش دیدم, هیچ وقت صدای سینمایی دقیق تر از صدای که از مجموع بلندگوهای M&K شنیدم را هیچ وقت و در هیچ کجا تجربه نکردم. در مرکز THX ستاپ های مختلفی داشتیم, یک ستاپ سینمای حرفه ای از JBL بود که وقتی کیک های سنگین میزد از شدت موج صدا دانشجوهای که جلوی ساب ووفرهای دوبل 18 اینچی ایستاده بودن دقیقاً مثل فیلم ده فرمان که موسی دریا را شکافت, دو دسته میشدن! اما صدای که در سالن شماره دو THX از M&K میشنیدم, هیچ وقت برام تکرار نشد. ساب ووفرهای IMAX یا دالبی سینما در فشار صوتی 100 تا 110 دسی بل حیرت انگیز عمل می کنند, اما برای من دقت و جزئیات صدای ساب ووفرهای M&K در فشار صوتی 85 دسی بل که استاندارد صدای سینمای خانگی THX هست, تاثیرگذاری ساب ووفرهای عظیم سالن دالبی سینما را داشت.
ساب ووفرهای M&K شاید در قدرت رقبای داشته باشند, اما در دقت و کیفیت صدای بم بی شک بی رقیب هستند.
اگر بخواهیم فقط یک کار را برای آکوستیک تریتمنت اتاق موزیک و سینمایی خود انجام دهیم، مشخصا به سراغ مهمترین آنها خواهیم رفت؛ یعنی از بین بردن انعکاس اولیه در نقاطی که اولین بازتاب صدا را دارند. برای ایجاد یک فضای مناسب برای صدای موزیک و سینمایی، نیاز است که ابتدا به درمان نقاط نزدیک به محل نشستن خود بپردازیم. زیرا انعکاس اولیه اگر با صدایی که مستقیم از اسپیکر ها میآید ترکیب شود، منجر به کامب فیلتر میشود. کامب فیلتر(Comb Filtering) به صدا رنگ میدهد و همینطور باعث میشود نتوانیم جزئیات صدا را آنطور که باید بشنویم. پس حتما باید انعکاس اولیه را از بین ببریم.
چگونه؟ با استفاده از جذب کنندهها در نقاطی که اولین انعکاس صدا را دارند, ابتدا باید برای خود RFZ یا (Reflection Free Zone) ایجاد کنیم.
RFZ در واقع به جایی میگویم که ما انعکاس اولیه را نمیشنویم. هنگامی که در این منطقه هستیم، صدا را مستقیم از اسپیکر بدون انعکاس از اجسام اطراف میشنویم.
میتوانیم برای شروع دیوارهای کناری و سقف بالای محل نشستن خود را به پنلهای جذبکننده مجهز کنیم.
از مشکلات بزرگ و مهم اتاقهای کوچک که آکوستیک نیستند، مشکل صدای بِیس یا فرکانس بَم است. مشکل هنگامی بزرگ تر میشود که این امواجِ صدای بم، روی هم انباشته شده و در اتاق پخش میشوند. دامنهی بیس آنبالانس (Unbalanced) یا مادی (Muddy)، می شود, که نتیجه می شود صدای بیس نابرابر و کِدِر، حتی اگر فکر میکنیم که مشکلی وجود ندارد و همه چیز روبهراه است، این هیولای بیس همیشه در اتاق حاضر است.
باید این هیولا را از بین ببریم...
حالا مشکلی که ایجاد میکند چیست؟
فضای آکوستیک اتاق را به هم میریزد
پاسخ فرکانسی ناهموار می شود
دیکِی تایم در فرکانس بم، طولانیتر میشود
دو کار را باید انجام دهیم: یک این که بلندگوهای خود را در جای مناسب قرار دهیم و کار دوم استفاده از جذب کنندهی صدای بِیس در اتاق یا همان "بِیسترپ" است.
محل مناسب نصب بیست ترپها در گوشههای اتاق است. اما کدام گوشهها؟ ابتدا این نکته را بگم که قرار نیست واقعا صدای بِیس را به دام بیندازیم؛ چرا که در این ناحیه فرکانسی، امواج بلندتر و طولانی تر از آن هستند که به راحتی به دام بیوفتند. اما میتوانیم با جذب بخشی بزرگی از آن از انباشته شدن امواج بِیس در اتاق جلوگیری کنیم.
اتاقهای معمولی پاسخ فرکانسی نابرابری دارند. ممکن است متوجه آن نشویم یا به آن اهمیت ندهیم اما در هر صورت این مشکل وجود دارد.
جذب کنندههای امواج بِیس هم میتوانند برای مولفهی سرعت امواج و هم برای مولفهی فشار صدا، یا حتی برای هر دوی آنها عمل کنند. جذب کنندههای تشدید صدا (Resonant absorbers)، بیشترین جذب صدا را دارند و موثر برای فشارِ امواجِ بِیس است که در قسمت های مرزی دیوارها قرار میگیرد.
جذبکنندههای پوروس (porous absorbers) برای سرعت امواج بِیس مورد استفاده قرار میگیرند و از نیروی اصطکاک برای تبدیل نیروی جنبشیِ امواج به گرما استفاده میکنند. و بیشترین کارایی برای جذب امواج با سرعت زیاد را دارند. در فاصلهی ۱/۴ طول موج از دیوار، سرعت امواج به حداکثر خود میرسد و فشار امواج صفر است. از طرفی فشار امواج صدا در دیوار به حداکثر خود میرسد.
ایدهآل یک اتاق آکوستیک این است که با استفاده از جذبکنندهها انعکاس ها را از بین ببریم تا صدای خالص را از اسپیکرها بشنویم. انگار که اصلا دیوار یا سقفی وجود ندارد. دقت کنید استفاده بی اندازه از جذب کننده ها می تواند به راحتی جلوی انعکاس فرکانس های شیرین صدا در بازهی فرکانسی بالا (میدرنج و توییتر) را بگیرد و تاثیر کاملا منفی روی لذت شنیداری ما از صدا داشته باشد.
در حقیقت جلوگیری از انعکاس و کاهش دیکِی تایم در فرکانسهای پایین (بم) ، کاری بسیار دشوار است. از طرفی، اگر با استفاده از جذبکنندهها جلوی انعکاس در بازهی فرکانسی بالا را بگیریم ولی به اندازهی کافی از بِیس ترپ استفاده نکنیم تا امواج بیس را جذب کنند، واقعا صدای بدی ایجاد میشود!
در اتاقهای آکوستیک، دیکی تایم معمولا بین ۰٫۲ و ۰٫۵ ثانیه در بازهی ۲۵۰ تا 4K هرتز است؛ اما اگر اتاق ما کوچک است دیکِی تایم باید ۰٫۱ تا ۰٫۳ ثانیه باشد. در واقع هرچه اتاق کوچکتر باشد، دیکِی تایم نیز باید کمتر باشد. البته دیکِی تایم به نوع موسیقی که می شنویم نیز بستگی دارد؛ مثلا اگر موسیقی کلاسیک گوش میکنیم، باید شادابی بیشتری برای اتاق در نظر بگیریم با دیکی تایم بین ۰٫۴ تا ۰٫۵ ثانیه. اما اگر موسیقی الکترونیک و پاپ گوش می کینم یا اتاق سینمایی داریم دیکی تایم حدود ۰٫۲ تا ۰٫۳ مناسب است.
معمولا بهتر است ۲۰ تا ۲۲ درصد از دیوارها و همینطور سقف را کاور کنیم. کاور کردن شامل استفاده از جذبکنندهها، بیس ترپها و انتشار دهندهها میشود. همانطور که گفتم میتوانیم از میکروفونهای میژرمنت به همراه نرم افزارهای مخصوص استفاده کنیم تا دقیقتر مشکلات اتاق خود را بررسی کنیم و به درمان آن بپردازیم.
در صدای های فای و سینمایی مهم ترین عامل در لذت شنیداری آکوستیک است. اگر سالها برای خرید گران ترین کامپوننت ها وقت و هزینه کنید, بدون آکوستیک بیشتر از پنجاه درصد از پتانسیل سیستم را نخواهید داشت. پس باید اول یاد بگیریم اتاق مناسبی برای صدا درست کنیم و بعد دنبال خرید کامپوننت باشیم.
خوش بگذره...
موارد مرتبط:
یک مکان ساکت فیلمی پر قدرت و نوآورانه بود که به لطف ایده و پرداخت جذابش توانست به موفقیت چشمگیری دست پیدا کند. در قسمت دوم نیز این فیلم پر قدرت و در زمینه صدا و تصویر بی نظیر ظاهر شده است.
هنگامی که نام فیلم را می شنویم ممکن است این نکته در ذهن متبادر شود که سکوت و بی صدا بودن چگونه می تواند مورد توجه یک ویدیو فایل قرار بگیرد؟!
باید بگویم که از نظر من کسی می تواند صدا را به خوبی درک کند که قبل از آن سکوت را شنیده باشد! و سکوت را به خوبی تجربه کرده باشد. سکوتی که شاید برای من و شمایی که در شهر های پر سر و صدا زندگی می کنیم در ابتدا حتی گوشمان را نیز بیازارد!
قسمت اعظم فیلم یک مکان ساکت 1 در سکوتی رعب آور می گذرد ، اما در قسمت دوم شما شاهد صدایی بی نظیر و تصویری عالی هستید در عین سکوتی که بر فضای کلی فیلم حاکم است.
تصویر:
تصویر فیلم یک مکان ساکت 2 با فرمت 4K HDR10 یک تصویر عالی و تأثیر گذار است. وقتی شما با تصویری با فرمت HDR10 سر و کار دارید، روشنترین نقاط تصویر را به روشنترین شکل و تیره گی های تصویر (رنگ سیاه) را در در عمیق ترین و مناسب ترین حالت خودش می بینید.
در تصویر این فیلم شما با رنگهایی واقعی و زنده (به خصوص در صحنه های ابتدایی) رو به رو هستید. تصویری که تا 60 درصد دارای عمق رنگ بیشتری است و شما را تحت تأثیر قرار می دهد.
در سکانس ابتدایی فیلم که فلش بکی به گذشته است به لطف تکنیک HDR 10 باعث شده شما تصویری بسیار درخشان با جزییات بسیار عالی و وضوح بی نظیر داشته باشید. روشنایی که می تواند تا 1000 نیت هم افزایش پیدا کند. که به راحتی می توانید بافت پوست ، مو و بافت و تکسچر پارچه ها را نیز در تصویر ببینید.
در تمام صحنه ها تصویر دارای یک گرین ریز و تمیز است که در صحنه هایی که در زمان حال اتفاق می افتد گرین تصویر مقداری سنگین تر می شود . این حالت باعث تأثیر گذاری بیشتر تصویر و بعضا القای فضای وهم ، هیجان و ترس بر تماشاگر می شود.
بیشترین قدرت نمایی تصویر 4K HDR10 در صحنه هایی است که در زیرزمین کارخانه متروکه، در یک تاریک و روشن مبهم اتفاق می افتد. که روشنایی های تصویر در مناسب ترین حالت و نقاط تاریک و سیاه با عمق زیاد و بسیار مناسب نمایش داده می شود. رنگ ها در این صحنه ها بسیار واقعی و واضح هستند و جزییات تصویر بسیار خوب نمایش داده می شود.
شاید تماشاگر از تصویری با این فرمت انتظار رنگ های درخشان تر و فانتزی تری ویا تصویری کاملا کریستالی و روشن به خصوص در صحنه هایی که در زمان حال اتفاق می افتد را داشته باشد. اما به دلیل وهم ، ترس و هیجانی که بر فضای کلی داستان حاکم است رنگ ها واقعی تر و شاید کمی سرد تر هستند و شاهد تصویری گرینی هستیم.
صدا:
صدای بی نظیر فیلم با فرمت دالبی اتموس ارایه شده است.که با صحنه ای ساکن و بی حرکت از خیابانی در شهر آغاز می شود . در این سکانس کوچک ترین صدا ها و لغزش ها حتی صدای نفس کاراکتر ها هم به گوش تماشاگر می رسد.حتی صدای گاز زدن یک سیب!
صدا به حدی واضح و با جزییات است که شما حتی صدای قاچ شدن یک پرتقال روی نیمکت را هم به راحتی می شنوید.
صدای دیالوگ ها کاملا واضح و بی نقص شنیده می شود و این در حالی است که در اکثر صحنه های فیلم شخصیت ها بسیار آرام صحبت می کنند.
فعالیت کانال LFE از همان صحنه های ابتدایی فیلم کامل، سنگین و بی نقص است و فرکانس های پایین صدا به خوبی پوشش داده می شود.
زمان هایی که صحنه از نگاه دخترک ناشنوای فیلم نمایش داده می شود شما تنها صدایی زوزه مانند، بم و یکنواخت را همراه یک صدای نبض یا تپش مانند می شنوید. که احتمالا شبیه همان چیزی است که در سر دخترک ناشنوا جریان دارد. در واقع دخترک نوجوان ناشنوای فیلم لحظاتی بسیار عمیق و تأثیرگذار از یک کنتراست بین سکوت و صدا برای بیننده رقم می زند.
کیک های به جا پانچی و عالی کانال LFE تأثیرگذاری صحنه های هیجانی و ترسناک فیلم را چند برابر می کند.
سکانسی که همزمان از سه شخصیت خانواده قدم به قدم نمایش داده می شود و شما فقط صداها و جهت آنها را دنبال می کنید تا نجات همه آنها! خیلی جذاب و نفس گیر است.
و اما صحنه ای در صدا که شما را جایتان میخکوب می کند ، صحنه حمله دوباره موجودات تخیلی به جزیره امن و تعقیب و گریز این موجودات با ماشین در حال فرار است . حمله این موجودات از پشت و بالای سر شما نفس را در سینه بیننده حبس می کند و شما ناخودآگاه مراقب هستید که تکان نخورید مبادا که شناسایی و کشته شوید!
دو صحنه طلایی و درخشان که می شود در آن گسترده بودن داینامیک رنج و وضوح و کانالیزه بودن کانال های سقفی و ساراند را شنید و دالبی اتموس در آنها تجلی بی نظیری پیدا می کند ؛ اول صحنه ای است که موجودات تخیلی در یک اتوبوس به سمت ماشینی که خانواده فیلم در آن هستند می آیند و ماشین با دنده عقب حرکت کرده و فرار می کند. و دیگری صحنه ای که خانواده در حال فرار هستند ، پای پسر در یک تله فلزی گیر می کند . فریاد های پسر موجودات را به طرف آنها می کشد و آنها در حال فرار وارد کارخانه ای متروک می شوند . صدایی از شخصیت های داستان شنیده نمی شود ولی موجودات تخیلی بالای سر شما در حرکت هستند و به دنبال صدایی که به آن حمله کنند...
در انتها اگر سیستم سینمای خانگی مناسبی دارید و می خواهید از صدا و تصویر یک فیلم لذت ببرید تماشای یک مکان ساکت 2 را به شما پیشنهاد می کنم.
تصویر
صدا
صدا جادویی خاص است که می توان برای خلق موسیقی و صداهای زیبا آن را شکل داده، مهندسی کرد و مسحور این جادوی بی نظیر شد.
شنوایی تنها حسی در انسان است که هرگز به خواب نمی رود, حتی وقتی که شما خواب هستید مغزتان به صداها گوش می دهد. اما در زمان خواب شما با اکثر صداها بیدار نمی شوید.
در زندگی شهری خصوصا شهر های بزرگ و پر رفت و آمد سرو صدا هیچ وقت کاملا خاموش نمی شود اما شب ها به هنگام خواب مغز شما تمام سر و صدا های اضافی را نادیده می گیرد و شما به خواب می روید.
حال فرض کنید صدای گریه ی بچه را از اتاقی دیگر می شنوید،
این صدا بیدارتان می کند چرا که مغز می داند که این صدا تفاوت دارد و اتفاق مهمی افتاده است. پس ساز و کار دفاعی مغز فعال شده و شما بیدار می شوید.
اما گاهی همین صدا مغز را فریب می دهد, صدا ممکن است انعکاسی نا مفهوم از اصوات و کلمات باشد. مهندسی آکوستیک کارش حل کردن همین فریب هاست. تأثیر آکوستیک و معماری فضای شنیداری و ضبط صدا به زیبا شدن موسیقی که می شنویم ربط مستقیم دارد.
وقتی در یک اتاق یا سالن بدون آکوستیک مناسب صدایی را گوش می کنیم فقط صدای منتشر شده از منبع را نمی شنویم, انعکاس صدا از کف, سقف و دیوارها هم شنیده می شود و هر صدا با اختلاف زمانی کم به گوش ما می رسد, صدا در چنین مکانی تقویت می شود و نت ها در هم تلفیق شده و نت قبلی به نت بعدی متصل می شود و نتیجه این می شود که نت ها نامفهوم و صدا ها با اعوجاج بالا و غیر قابل درک به گوش می رسند.
برای درک بهتر این موضوع باید به شهر فلورانس در ایتالیا سفر کنید و "تعمید گاه سن جان" را ببینید. آکوستیک این سازه حیرت انگیز است!
شاید شگفت زده شوید اگر بدانید هر نت در سالن تعمید گاه سن جان 9 ثانیه در فضا باقی می ماند!
خوانندگان اپرا در آنجا نت ها را تمرین می کنند، به این علت که هر نت مدت زیادی در فضا باقی می ماند, به طوری که خواننده می تواند نت ها را با خود هماهنگ کند. اما یک آکوستیک خوب، کاربردی بیش از سرگرمی سازی در تعمید گاه سن جان دارد.
یکی از بهترین سالن های موسیقی در جهان سالن «اپرای بوستون» آمریکاست که توسط استاد دانشگاه هاروارد "والاس سابین" در سال 1890 مهندسی آکوستیک شده است. راز صدای بی نظیر این سالن به معادلات ریاضی و فیزیک ربط دارد. آقای سابین با استفاده از یک اُرگ لوله ای هزارن محاسبه انجام داد تا بهترین نسبت بین ابعاد سالن و پنل های جاذب و پخشاگر صدا را به دست بیاورد.
تالار اپرا بوستون با داشتن زمان بازگشت صدای 1.9 ثانیه برای هر نت یکی از بهترین سالن های موسیقی در جهان است.
در معادله آکوستیک سابین بهترین زمان ها برای بازگشت هر نت:
1.0 ثانیه صدای انسان
1.5 ثانیه اجرای اپرا
2.0 ثانیه اجرا سیمفونی
4.0 ثانیه برای سازهای بادی و پیانو است.
معادله سابین اساس کار نرم افزارهای آکوستیک و مهندسین صدا از گذشته تا به امروز است.
در قسمت پایانی مطلب کمی هم از تجربه شخصی خودم در آکوستیک کردن اتاق سینمایی ام برایتان بنویسم:
من هم مثل همه علاقمندان به صدا در مورد آکوستیک اطلاعاتی داشتم، مطالعه می کردم اما شرایط آکوستیک را در آپارتمانم نداشتم و مثل خیلی از دوستان سیستم ام را در سالن یا اتاق نشیمن ستاپ می کردم.از دورانی که با 5.1 کانال شروع کردم تا زمانی که رسیدم به ساراند های سقفی و دالبی اتموس و دی تی اس اِکس.
تا اینکه شرایط برایم مهیا شد، منزلم را عوض کردم و توانستم یک اتاق را به طور تخصصی برای سیستم سینمایی اختصاص دهم. از کف اتاق شروع کردم و یک موکت ضخیم برای پوشش کف در نظر گرفتم. بعد با فوم الاستومری کامل پنجره ها را پوشانده و ایزوله کردم،(یک لایه 9 میلی متر از فوم الاستومری قدرت جذب صدای در حد یک دیوار آجری دارد) روی پوشش الاستومری را با فوم پلی یورتان سلول باز 5 سانتی متری پوشش دادم و در نهایت با پرده چوبی کار پنجره هار را به اتمام رساندم. بعد هم شروع کردم به آزمون و خطا در نصب پنل های مختلف دیفیوزر، آبزرور و فیوزر. پاسخ های مختلف اتاق را بررسی کردم و تا الان توانستم به آکوستیکی برسم که اتاق سینمایی من دِد روم نباشد، صدا در آن زنده، صاف و بی نقص باشد.
در واقع هدفم این بود که بازگشت های صدا به شکلی نباشد که فرکانس های پایین یا بالا را حذف کند و از بین ببرد. در سوییت اسپاتی که برای نشستن انتخاب کردم، سعی کردم بهترین شرایط آکوستیکی برای همان قسمت باشد. بازتابها و رفلکشن های دیوار های پشتی و جانبی را به حداقل رسانده ام.
برای دیوار پشت سیستم سینمایی از پنل های فیوزر استفاده کرده ام که هم قابلیت جذب دارند و هم قابلیت انعکاس، این فیوزرها طراحی طراح مشهور روس «Jan Morel» هستند و کمک می کنند که کانال های سقفی پرتاب صدای قوی تری داشته باشند.
پنلهایی که بر روی دیوار های جانبی استفاده کرده ام از نوع wave wood سه لایه با 80 درصد قدرت جذب و 20 درصد قابلیت انعکاس هستند که صدای کانال های ساراند را بسیار کانالیزه کرده است و فضای DSP اتاق بسیار قوی تر شده است.
و باز هم به شنیدن و آزمون و خطا ادامه می دهم، تا نقص های احتمالی و دیده نشده برطرف شود. صدا همیشه جا برای شنیدن، تجربه کردن و بهتر شدن را دارد...
20 شهریور 1386 تا 20 شهریور 1400
14 سال شد که با هدف آموزش و به اشتراک گذاشتن تجربیاتمان از صدا و تصویر، بی چشم داشت مالی، محترم و مستمر در کنار شما همراهان سایت بودیم و خواهیم بود.
سپاس از همراهی شما عزیزان
ارادتمند شما
بهرنگ برزین
آکوستیک در بحث صدا اینقدررررررر پیچیده است که فکر نمی کنم هیچ وقت بشر دست از تحقیق در مورد آن بردارد!
صوت رفتار انعکاسی شبیه به نور دارد با کمی تمرکز و دقت کمتر نسبت به نور می تواند با برخورد به اجسام با همان زاویه ای که برخورد کرده منعکس شود, در یک اتاق عادی با دیوارها و لوازم داخلی آن موقعیت های بسیاری برای انعکاس صوت ایجاد می شود, این یعنی صدها و صدها انعکاس صدا با طول موج های مختلف و در زاویه های پراکنده در هر بسامد صدا ایجاد می شود. به نقاطی که بیشترین انعکاس صدا را دریافت می کنند نقاط آشفته گفته می شود. در یک اتاق عادی و بدون منتشر کننده ها و جاذب های ضدا نقاط آشفته زیادی وجود دارد, که معمولا شنونده در یکی از بدترین نقاط آشفته اتاق که روبروی منبع صداست به صدا گوش می کند, در شرایط غیر ایده ال آکوستیکی بیشترین انعکاس ها از دیوارهای کناری و دیوار پشت سر شنونده ایجاد می شود. هرچقدر یکی از منابع منتشر کننده به شنونده نزدیک تر باشد شدت دریافت بسامد های قوی تر بیشتر می شود.
از رفتار انعکاسی صدا و میل آن به برگشت به سمت منبع در سیستم رادار استفاده شده است. امواج صدا با برخورد به هر سطح صافی به سمت منبع صدا منعکس می شوند. در هواپیماهای ضد رادار از ساختار بدنه چند ضلعی استفاده شده است تا امواج رادار را به جهت های غیر از منبع اصلی منتشر کنند, در نتیجه گیرنده های رادار بسامدی دریافت نکرده و تشخیص هواپیما غیر ممکن می شود.
از همین روش در آکوستیک نیز استفاده می شود, انتشار امواج صدا به جهات مختلف روشی بسیار عالی برای کنترل و کم کردن نقاط آشفته صداست. با استفاده از پنل های ابزوربر (جاذب) و دیفیوزر (پخشاگر) با قدرت جذب و زاویه های مختلف درست مثل آینه می شود نقاط آشفته صدا را به جهت های دور از شنونده منتقل کرد.
از همین سیستم انعکاسی در سالن های تئاتر و اپرا برای پروجکت کردن صدای خواننده بدون هیچ تقویت کننده ای به سمت تماشاچیان استفاده می شود.
برای انجام آکوستیک سه نوع پنل پرکاربرد داریم, Absorber که پنل های جاذب صدا هستند. Diffusor که پنل های منتشر کننده صدا به جهات مختلف هستن. و Reflector که پنل های از نوع بازتابنده هستن.
هر کدام از این پنل ها کارکردی متفاوت با هم دارند, که هم میشه به صورت مجزا و یا ترکیبی بسته به شرایط آکوستیک ازشون در یک اتاق یا سالن استفاده کرد.
پنل های ابزوربر بیشترین استفاده را برای کنترل و جذب فرکانس های میانی و بالای صدا را دارند, ساختار این نوع از پنل های جاذب معمولاً ترکیبی از چوب, پشم سنگ, چوب پنبه و اسفنج هستن. که بسته به نوع پنل و میزان قدرت در جذب نواحی مختلف فرکانسی میزان یا دانسیته یکی از مواد ذکر شده کم یا زیاد میشن. در زیر تصویر پنل های جاذب ملاحطه می کنید:
نوع دوم دیفیوزر یا پخشاگرد هستن, که برای پراکنده کردن صدا مورد استفاده قرار میگیرن. دیفیوزرها از چوب ساخته میشن و نقطه حساس در ساخت پنل های دیفیوزر لبه های آن است, لبه های دیفیوزرها نقاط حساس در دریافت و انعکاس صدا بحساب میاد, به همین دلیل بخشی از طراحی دیفیوزرها به چگونگی برش زدن لبه های پنل مربوط میشه. در زیر تصویر یک نوع پنل رایج دیفیوزر را ملاحظه می کنید.
نوع سوم از پنل های آکوستیک Reflector ها هستن, این نوع از پنل های اکوستیکی از چوب درخت راش با سطوح کاملا صیقل خورده ساخته می شود. این نوع بازتابنده ها درست مثل آینه که نور را در خط مستقیم آن منعکس می کنند, امواج صدا نیز با برخورد به سطح صیقلی بازتابنده ها با همان زاویه ای که برخورد کرده منعکس می شوند. با کمی تغییر در زاویه پنل های بازتابنده می شود صدا را به نقاط مختلف سالن جهت داد. بازتابنده ها یکی از مهم ترین بخش های سالن های اپرا بحساب میاد, در اپراهای که در سالن های بسته اجرا می شود هیچ نوع آمپلی فیکیشن انجام نمیشه, و صدای خواننده فقط به واسطه شرایط آکوستیکی سالن با دقتی غیر قابل باور به گوش شنونده میرسد. (دقتی به میزان شنیده شدن صدای افتادن یک سوزن به زمین)
در ادامه عکس های از پنل های زیبای Reflector ببینید:
در اتاق سینمایی خانگی من اعتقاد دارم اگر نتونیم تاثیر انعکاس های مخرب کنترل کنیم, هرچقدرم هم برای بهترین آمپلی فایر و کابل های سیستم هزینه کنیم نمیشه به DSP ایده ال رسید. وقتی سالن سطوح منعکس کننده مخرب داره, آمپلی فایر نمیتونه اون حباب مجازی صدا را اطراف تماشاچی ایجاد کنه, یک انعکاس مخرب فضارو بهم میریزه و صدا تو مسیر حرکت بین کانال های اصلی و ساراند قطع میشه, و ما صدارو به صورت پرش از یک کانال به کانال دیگر می شنویم. ما اگر در سالن نمایش بتونیم جلوی سرعت انتشار مخرب صدارو از سطح منتشر کننده به گوش کنترل کنیم, به میزان بسیار زیادی تاثیر و قدرت DSP افزایش دادیم. قدرت و تاثیر DSP صدا به همان اندازه که به پروسسور و کالیبراسیون صدا وابسته ست, به همان اندازه به آکوستیک نیز حساس است.
در آخر لازم به این نکته اشاره کنم که پنل های آکوستیک مخصوصاً انواع Absorber ها عمر مفید مشخصی بسته به نوع متریال به کار رفته در آن دارند. موادی مثل اسفنج پلی یورتان در طول سالها از میزان دانسیته هاشون کاسته میشه که این امر باعث ضعیف شدن پنل در جذب صدا ست. پنل های جاذب صدا معمولا باید بعد از بیست سال کاملا تعویض شوند.
به درخواست بسیاری از همراه هان سایت, بر آن شدیم یک پست سوال و جواب با سرکار خانوم "دکتر یوسفی" در سایت داشته باشیم.
شما می توانید سوالات خود را تا آخر وقت جمعه 24 مرداد 1400 در بخش نظرات بنویسید...
در هفته ی آینده سوالات شما جمع بندی شده; توسط خانوم دکتر پاسخ داده می شود و در همین پست منتشر خواهد شد
در ادامه مطلب پاسخ سوالات خود را مطالعه کنید: